GezinsPlatform.NL



Geslacht is geen kwestie van gevoel

gepubliceerd: zondag, 9 februari 2020
Geslacht is geen kwestie van gevoel

Mensen die in hun geboorteakte hun geslacht willen laten ver­an­de­ren, hebben voor­taan geen ‘des­kun­digen­ver­kla­ring’ meer nodig. Althans, als de wijzi­ging van de Trans­gen­der­wet aanvaard wordt. Daar kleven echter risico’s aan. Gezins­Plat­form schreef een opinieartikel in het RD en stuurde in het kader van de consul­ta­tieronde over de wetswijzi­ging een bijdrage in.

Trans­gen­der­wet

Sinds 2014 kunnen mannen die als vrouw door het leven willen gaan hun geboorteakte laten aanpassen. Datzelfde geldt na­tuur­lijk ook voor vrouwen die als man geregistreerd willen staan. Deze mannen en vrouwen, aangeduid met de overkoepelende naam trans­gen­ders, zijn voor hun gevoel ‘in het ver­keerde lichaam’ geboren. Voor die aanpas­sing in de geboorteakte - of iemand nu wel of niet een geslachtsver­an­de­rende operatie heeft onder­gaan - is tot nu toe wél een zo­ge­naamde ‘des­kun­digen­ver­kla­ring’ van een psy­cho­loog of arts nodig. Het kabinet wil daar­van af. Wie wil, moet voor­taan gewoon naar het ge­meen­tehuis kunnen stappen om zijn of haar geslacht te laten wij­zigen.

Wanneer er sprake is van intersekse (een chromosomale of een hormonale geboorteafwij­king), kan het zijn dat iemand geboren wordt met (of juist het ont­bre­ken van) manne­lijke en vrouwe­lijke geslachts­ken­merken. Er kan dan op een gegeven moment een objectieve reden zijn om het geno­teerde geslacht aan te passen.

Dit staat los van hen die bio­lo­gisch gezien het ene geslacht zijn, maar aan­ge­ven zich te iden­ti­fi­ceren als het andere geslacht. Gezins­Plat­form.NL begrijpt de inner­lijke strijd van betrok­ke­nen, die in weerwil van de bio­lo­gische feiten een diep­ge­voelde bele­ving hebben die niet past bij hun geslacht. Dit doet echter niets af aan de objectieve bio­lo­gische feiten aan de hand waar­van het geslacht bij geboorte wordt vast­ge­steld. 

‘Emanci­patie’

Met de voor­ge­stelde wetswijzi­ging wil het kabinet “een bijdrage leveren aan de ver­dere emanci­patie van trans­gen­ders”. Dit zou een speer­punt van het kabinet zijn. Merk­waar­dig, omdat dit voorstel niet voor­komt in het regeerak­koord van het kabinet. Het voorstel dook vorig jaar plot­se­ling op bij een evaluatie van de Trans­gen­der­wet. Het is een over­win­ning voor lhbti-lobby­clubs, die altijd al van de des­kun­digen­ver­kla­ring af wil­den. Het kabinet heeft die wens ingewilligd en wil de wet nu snel door de Tweede Kamer loodsen.

Die haas­tige spoed is niet goed. Hier is bepaald geen sprake van zomaar een kleine, tech­nische wijzi­ging van de wet. Er gaat echt een wissel om. Niet voor niets was er een des­kun­digen­ver­kla­ring nodig van een ge­spe­cia­li­seerde arts of psy­cho­loog, want zo’n ver­an­de­ring heeft veel impact. Niet alleen op de persoon zélf, maar ook op ie­der­een in zijn/haar omge­ving.

Gevoel boven verstand

De rege­ring stelt nu voor om de ‘bewijslast’ in vrijwel alle gevallen te schrappen. Het kabinet schrijft: “Gender is niet voor ie­der­een een vaststaand gegeven. Een men­sen­le­ven kent vele wen­dingen.” Waar de over­heid tot nu toe ervan uit­ging dat iemands geslacht bio­lo­gisch vast­staat bij de geboorte, wil zij straks bij de geslachtsregistratie volle­dig blindvaren op de wil van de persoon in kwestie. Dat dit wel heel subjec­tief is - en de men­se­lijke wil is ook nog eens erg veran­der­lijk - doet er niet meer toe. Het kabinet zegt: of je vrouw of man bent, bepaal je helemaal zelf. Je gevoel geeft de door­slag, niet je genen of hoe je eruitziet.

Het is een ongekende stap. Door zo te redeneren baseert de over­heid haar han­de­len op een subjectieve bele­ving in plaats van op objectieve feiten. Het is een recept voor chaos met gevolgen op juri­disch, medisch en eco­no­misch vlak.

Kin­de­ren

Gezins­Plat­form.NL maakt zich met name zorgen over de risico’s voor kin­de­ren en roept de over­heid op daar serieus bij stil te staan. Want wat is de bood­schap als zelfs in over­heids­be­leid het gevoel het wint van het verstand? Dan hebben we het niet alleen over kin­de­ren van wie een van de ouders als het andere geslacht door het leven wil gaan, maar over kin­de­ren die zélf op het idee kunnen komen naar het ge­meen­tehuis te stappen om hun geslachtsregistratie te laten ver­an­de­ren. Het kabinet stelt name­lijk voor om jon­ge­ren onder de 16 jaar ook het recht te geven hun geslachtsregistratie te wij­zigen. Dat moet dan via de rechter, maar zon­der ook maar enig contact met een arts of psy­cho­loog. Het gaat hier over kin­de­ren die volop in ont­wik­ke­ling zijn en van wie met name de hersenen nog niet zijn volgroeid. Kunnen zij overzien wat de gevolgen zijn van hun keuze?

Daar­naast zijn het met name kin­de­ren die gecon­fron­teerd wor­den met de gevolgen van mensen met kwade be­doe­lin­gen die ge­mak­ke­lijk mis­bruik kunnen maken van de Trans­gen­der­wet. Een man kan zich op papier in een vrouw ver­an­de­ren. Hij kan op die manier toegang krijgen tot plaatsen waar kin­de­ren en (jonge) vrouwen zich voor­heen veilig kon­den voelen, zoals vrouwenkleed­ka­mers en -toiletten, maar ook blijf-van-mijn-lijf­hui­zen. Het is dan ook be­grij­pe­lijk dat juist uit de hoek van degenen die zich inzetten voor de belangen van vrouwen hef­tige en felle kri­tiek klinkt op het voorstel van het kabinet.

Gezins­Plat­form.NL vraagt zich sterk af of de voor­ge­stelde wetswijzi­ging wel in het belang van kin­de­ren is. Wij hebben zo onze twijfels. Sterker nog, we vin­den dit onbe­grij­pe­lijk.

Gewetensbezwaren

Voor­stan­ders van het schrappen van de des­kun­digen­ver­kla­ring redeneren dat de wens tot wijzi­ging van het geslacht verge­lijk­baar is met het hebben van gewetensbezwaren. Het klopt dat we in Neder­land oog hebben voor mensen die zich be­roe­pen op hun geweten. Denk aan dienstwei­geraars. Maar zoiets moet volgens de wet altijd met redenen zijn omkleed. Ook toetst een com­mis­sie van advies of er inder­daad sprake is van erns­tige gewetensbezwaren. Datzelfde geldt voor gemoedsbezwaar­den met betrek­king tot verzekeren. Ook daarbij geldt dat eerst terdege wordt nage­gaan of iemand ook écht gewetensbezwaren heeft en niet net doet alsof, om op die manier het betalen van premies te ontduiken.

Grote risico’s

Het wij­zigen van de geslachtsregistratie naar een andere dan hoe iemand bio­lo­gisch is geboren, brengt grote risico’s met zich mee op zowel sociaal als maat­schap­pe­lijk vlak. Het laten vervallen van de des­kun­digen­ver­kla­ring maakt die risico’s alleen maar groter.

Naast de eer­der genoemde risico’s die kin­de­ren en (jonge)vrouwen lopen, is de laatste jaren steeds meer bekend over be­lang­rijke medische - fysio­lo­gisch en psycho­lo­gisch - verschillen tussen mannen en vrouwen als het gaat om ziekten, de ont­wik­ke­ling en de eventuele erfe­lijk­heid daar­van en welke be­han­de­ling het beste aanslaat. En ook voor­beel­den binnen met name de sport­we­reld maken dui­de­lijk dat er ver­war­ring en onge­lijk­heid ont­staat als bio­lo­gische mannen gaan meedoen met vrouwensporten.

Mening geven

Het voorstel van het kabinet ligt op dit moment nog ‘ter consul­ta­tie’ bij het Neder­landse volk. Tot en met woens­dag 12 februari mag ie­der­een zijn mening spuien. Het zou mooi zijn als u van die moge­lijk­heid gebruik zou maken. Lukt dat niet nu al, dan kunnen we onze stem laten horen als de Tweede Kamer erover moet beslissen. Laten we meehelpen om deze risico­volle wetswijzi­ging naar de prullenbak te ver­wij­zen.